Αναρχοσυνδικαλισμός: τι είναι, τι δεν είναι

Σχετικά με την ίδια τη σημασία του αναρχοσυνδικαλισμού εξακολουθούν να επιβιώνουν μια σειρά από παρανοήσεις, στερεότυπα και παρερμηνείες. Ειδικότερα στην Ελλάδα, όπου η ιστορική παράδοση του αναρχοσυνδικαλισμού και του επαναστατικού συνδικαλισμού είναι μικρή, οι παρανοήσεις αυτές πολλαπλασιάζονται καταλήγοντας τελικά σε μια πλήρη διαστρέβλωση του ρεύματος, των θέσεων και των αντιλήψεών του. Για κάποιους ο αναρχοσυνδικαλισμός είναι το ρεύμα που έδρασε στην Ισπανική Επανάσταση -έτσι ώστε κάθε τι που συνέβη στην Ισπανία από το ελευθεριακό κίνημα να χρεώνεται σε κάποια τάχα αναρχοσυνδικαλιστική αντίληψη- για άλλους είναι το αποτέλεσμα που παράγεται όταν οι «αναρχικοί ασχολούνται με τον συνδικαλισμό», ενώ δεν λείπουν και πιο γκροτέσκες εκδοχές… διευθυντής μεγάλης ελληνικής εφημερίδας μιλούσε πρόσφατα για την «άνθηση του αναρχοσυνδικαλισμού», αναφερόμενος κυρίως σε αντι-συνδικαλιστικές δράσεις που αναπτύσσονταν στους εργασιακούς χώρους, ενώ λίγο αργότερα η υπουργός Γεωργίας αποκαλούσε «αναρχοσυνδικαλισμό» την δράση των παραγωγών καπνού, μπερδεύοντάς τον πιθανότατα με τον αγροτοσυνδικαλισμό.
Στη διαδικασία συγκρότησης του αναρχοσυνδικαλιστικού ρεύματος με οργανωμένο τρόπο είναι σημαντικό να γίνουν οι απαραίτητες διευκρινήσεις, σχετικά με το τι είναι και τι δεν είναι από όλα όσα (δεν ) τίθενται σε αυτή τη συζήτηση ο αναρχοσυνδικαλισμός.
> Η αναγνώριση της προτεραιότητας του οικονομικού αγώνα και της οικονομικής οργάνωσης της τάξης
Οι αναρχοσυνδικαλιστές υποστηρίζουμε ότι στη βάση της καπιταλιστικής κοινωνίας, η εκμετάλλευση και η καταπίεση είναι πάντα οικονομική. Στην πραγματικότητα βασίζονται στην κυριαρχία του Κεφαλαίου πάνω στην Εργασία, η οποία είναι καθολική και σε όλον τον πλανήτη. Η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων πάνω στη Γη παράγουν τον πλούτο της με την χειρωνακτική και την πνευματική εργασία τους, την ίδια στιγμή που μία πολύ μικρή μειονότητα τον συγκεντρώνει, τον νέμεται, τον διανέμει και τον ελέγχει. Οι πρώτοι, που αποτελούν τον κόσμο της Εργασίας, δεν είναι στην πραγματικότητα τίποτα παραπάνω από σκλάβοι με μισθό, εξαναγκασμένοι. Είναι μία τάξη υπό κατοχή.
Από την οικονομική κυριαρχία του Κεφαλαίου επί της Εργασίας πηγάζει και κάθε άλλη κυριαρχία και εκμετάλλευση μέσα στον Καπιταλισμό. Η κρατική κυριαρχία, η οποία υπάρχει για να προστατεύει και να αναπαράγει την οικονομική κατοχή. Η κυριαρχία πάνω στο περιβάλλον που απειλεί να τινάξει τον πλανήτη στον αέρα. Η φαλλοκρατική, η ρατσιστική και η εθνικιστική κυριαρχία, οι οποίες γεννήθηκαν με εντελώς οικονομικά κριτήρια και αν και αυτονομήθηκαν στην πορεία, εξακολουθούν να υπηρετούν συγκεκριμένες πτυχές της οικονομικής κυριαρχίας. Η πολιτιστική, πολιτισμική και πνευματική κυριαρχία, όπως και η θρησκευτική, που στοχεύουν στην ενσωμάτωση των καταπιεζόμενων στην κοινωνία της οικονομικής κυριαρχίας. Για όλους αυτούς τους λόγους, η κύρια πάλη του κόσμου της Εργασίας μέσα στον καπιταλισμό είναι η οικονομική πάλη και η ανώτερη μορφή οργάνωσή του είναι η οικονομική οργάνωση και μάλιστα αυτή που συντελείται μέσα στους ίδιους τους χώρους που συντελείται η εκμετάλλευση: τους χώρους της δουλειάς. Ανώτερη μορφή οργάνωσης της εργατικής τάξης επομένως, είναι το συνδικάτο.
Ο αναρχοσυνδικαλισμός καθόλου δεν υποτιμά την ανάγκη να υπάρξει συντονισμένη δράση απέναντι σε κάθε άλλη μορφή κυριαρχίας και καταπίεσης μέσα στον καπιταλισμό. Την αντιλαμβάνεται ωστόσο ως τμήμα του αγώνα για την κοινωνική χειραφέτηση που συντελείται μόνο μέσα από την οικονομική απελευθέρωση.
> Ένας άλλος τρόπος για να κάνουμε συνδικαλισμό
Ο συνδικαλισμός από την συγκρότησή του ως κίνημα της εργατικής τάξης και μέχρι σήμερα παραμένει η μαζικότερη μορφή οργάνωσης του κόσμου της Εργασίας. Η συνθήκη αυτή δεν αναιρέθηκε ποτέ, ανεξάρτητα εάν ήταν ο συνδικαλισμός ή η πολιτική που ηγεμόνευε μέσα στο εργατικό κίνημα.. Αυτό που άλλαξε ωστόσο, στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα ήταν ο χαρακτήρας των συνδικαλιστικών οργανώσεων και της δράσης του. Ενσωματωμένα στο «κοινωνικό συμβόλαιο» που πρότεινε ο καπιταλισμός, υποταγμένα στην κυριαρχία της πολιτικής –όπως επέβαλε η σοβιετική πολιτική-, συρρικνωμένα από την ήττα του των προπολεμικών επαναστατικών τους σχεδίων, τα συνδικάτα απώλεσαν συν τω χρόνω τη βασική λειτουργία για την οποία δημιουργήθηκαν και ήταν η οργάνωση της εργατικής αλληλεγγύης σε διεπαγγελματική βάση και η συγκρότηση εργατικών δομών έτοιμων να αποτελέσουν την εναλλακτική λύση στην κοινωνία του Κεφαλαίου. Σε όλη την Ευρώπη, μετατράπηκαν –άλλοτε λιγότερο άλλοτε περισσότερο- σε μηχανισμούς συνδιαχείρισης, προορισμένων να υπερασπίζονται υποτυπώδη δικαιώματα συχνά σε συντεχνιακή ή στενά κλαδική βάση.
Ο αναρχοσυνδικαλισμός διεκδικεί την επιστροφή του συνδικαλισμού στις επαναστατικές του ρίζες. Αποτελεί ένα κίνημα το οποίο ουδέποτε υποτιμά την καθημερινή δράση στους χώρους δουλειάς, ακόμα και για το μικρότερο δικαίωμα, αλλά και ουδέποτε την αποκόπτει από την ανάγκη για διαρκή επέκταση της εργατικής αλληλεγγύης και την ανάγκη για τον επαναστατικό κοινωνικό μετασχηματισμό και την κατάργηση των τάξεων.
Ταυτόχρονα, ο αναρχοσυνδικαλισμός δεν αναφέρεται ούτε σε στενά επαγγελματικά δικαιώματα, ούτε ακόμα στα δικαιώματα όσων «εργάζονται». Πολύ πέρα από τη μηχανική –και τελικά διόλου ταξική- αντίληψη σχετικά με το τι αποτελεί την εργατική τάξη, ο αναρχοσυνδικαλισμός παρεμβαίνει συνολικά στη σχέση Κεφαλαίου και Εργασίας μέσα στην κοινωνία και φιλοδοξεί να οργανώσει σε επαναστατική βάση όσους αναφέρονται στην Εργασία και υπόκεινται στην οικονομική κατοχή του Κεφαλαίου. Τέτοιοι μπορεί να είναι όσοι καταφέρνουν να πουλήσουν την εργατική τους δύναμη και δουλεύουν αλλά και όσοι παροδικά ή μόνιμα αδυνατούν να την πουλήσουν και είναι άνεργοι. Επίσης, όσοι εξαρτούν την επιβίωσή τους από την πώληση της εργατικής δύναμης των οικείων τους ή «εκπαιδεύονται» για την παραγωγή (νέοι, φοιτητές, σπουδαστές, μαθητές), αλλά και οι απόμαχοι της Εργασίας.
Αντιλαμβανόμενος την οικονομική πάλη στον καπιταλισμό ως κεντρική και τις οικονομικές οργανώσεις της εργατικής τάξης ως τις ανώτερες εργατικές οργανώσεις, ο αναρχοσυνδικαλισμός δεν παραιτείται από το δικαίωμα της παρέμβασης σε καμία άλλη πτυχή της καπιταλιστικής κυριαρχίας. Παλεύει για την οργάνωση του αντιρατσιστικού και του αντιεθνικιστικού αγώνα, συγκροτεί φεμινιστικές κινήσεις και κινήσεις ενάντια στην ομοφοβία, συμμετέχει στους οικολογικούς αγώνες, επιχειρώντας πάντα να αναδείξει την ταξική διάσταση των αγώνων αυτών και να εμποδίσει τη μετατροπή τους σε αποκομμένες κοινωνιακές νησίδες.
> Ένα σχέδιο οργάνωσης για την κοινωνία
Ο αναρχοσυνδικαλισμός υποστηρίζει ότι το συνδικάτο οφείλει να είναι το πρόπλασμα και ο πυρήνας της νέας κοινωνίας. Για το λόγο αυτό «δανείζεται» από αυτήν τις δομές, την λειτουργία, την οργάνωση και τις κοινωνικές σχέσεις. Πεπεισμένοι ότι οποιαδήποτε καθετοποιημένη δομή αναπαράγει κάθετες ιεραρχίες μέσα στην κοινωνία, οι αναρχοσυνδικαλιστές επιλέγουμε την οριζόντια οργάνωση της ομοσπονδίας. Ταυτόχρονα, αναφερόμενοι σε μια κοινωνία ουσιαστικής υπευθυνότητας, απορρίπτουμε την απουσία δομών και λειτουργούμε με βάση την αρχή της άμεσης δημοκρατίας, μέσα σε ένα πλαίσιο ισοτιμίας στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις. Η αναρχοσυνδικαλιστική οργάνωση φιλοδοξεί επίσης να καταστεί η εναλλακτική οργάνωση του κόσμου της Εργασίας σε όλα τα επίπεδα, για αυτό παλεύει για τη δημιουργία από σήμερα κιόλας εναλλακτικών εσωτερικών δομών, στα πεδία του πολιτισμού, της εκπαίδευσης, της αυτό-μόρφωσης, των κοινωνικών σχέσεων, της κοινωνικής αλληλεγγύης, της περίθαλψης κ.ά., με στόχο αυτές οι δομές να αντικαταστήσουν ομαλά τις κεφαλαιοκρατικές και κρατικές δομές του καπιταλισμού μετά το ξεπέρασμά του. .
>Ένα εργαλείο για την σοσιαλιστική αυτοδιαχείριση και τον κομμουνισμό
Διακηρυγμένος στόχος του αναρχοσυνδικαλισμού είναι ο κοινωνικός μετασχηματισμός και το πέρασμα στην κοινωνία της εργατικής αυτοδιαχείρισης και τελικά στον κομμουνισμό. Το αναρχοσυνδικαλιστικό συνδικάτο αποτελεί εργαλείο για αυτό και έχει ως τελικό μέσο την Γενική Επαναστατική Απεργία. Ωστόσο, ο επαναστατικός κοινωνικός μετασχηματισμός δεν είναι για τον αναρχοσυνδικαλισμό ένας στόχος που παραπέμπεται στο απώτερο μέλλον. Αντίθετα, η καθημερινή αναρχοσυνδικαλιστική δράση κατευθύνεται προς την διαρκή αλλαγή των δομών και την προετοιμασία της νέας κοινωνίας. Οι διεκδικήσεις στους καθημερινούς αγώνες αφορούν τόσο την επίλυση άμεσων προβλημάτων του κόσμου της Εργασίας και την βελτίωση των υλικών συνθηκών της ζωής του όσο όμως και την αποδόμηση της καπιταλιστικής λογικής.
Το ίδιο το συνδικάτο γίνεται ο φορέας και ο οργανωτής της κοινωνικής αλλαγής, μετατρέποντας την ομοσπονδία του σε ομοσπονδία όλων των παραγωγών και τελικά ομοσπονδία των ανθρώπων. Στη σημερινή κοινωνία, το σύνθημά μας είναι: ενάντια στον ανταγωνισμό, η αλληλεγγύη ! Για την αυριανή κοινωνία, το σύνθημά μας είναι: για την ελευθερία του καθενός και την ισότητα όλων !

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *